Podwinięcie powieki (entropion) to stan, który polega na nieprawidłowym ustawieniu brzegu powieki, jego odwróceniu w kierunku gałki ocznej. Konsekwencją podwinięcia powiek jest stałe drażnienie spojówki i rogówki przez nieprawidłowo układające się rzęsy, ból oka, stan zapalny, nadmierne łzawienie oraz pogorszenie ostrości wzroku. Długotrwałe podwinięcie powieki może doprowadzić do owrzodzenia rogówki i zmian zwyrodnieniowych. Podwinięcie może dotyczyć zarówno powieki dolnej jak i górnej (rzadko), być jedno lub obustronne.
Podwinięcie powieki u osób dorosłych dzielimy, w zależności od przyczyny na:
Ostre porażenne – będące wynikiem podrażnienia i zapalenia narządu wzroku. Najczęściej dotyczy Pacjentów, u których przed wystąpieniem zapalenia występowały nie rozpoznane albo łagodne zmiany inwolucyjne powiek. Skurcz mięśnia okrężnego, będący reakcją na stan zapalny, powoduje odwrócenie do wewnątrz brzegu powieki. Powstaje mechanizm „zamkniętego koła” – podwinięta powieka drażni oko, nasilając skurcz i stan zapalny, utrwalając podwinięcie.
Inwolucyjne – dotyczy zwykle powieki dolnej a czynnikami, działającymi pojedynczo lub łącznie, odgrywającymi rolę w rozwoju inwolucyjnego podwinięcia powieki są: pozioma wiotkość powieki, osłabienie mięśni retraktorów powieki dolnej oraz dominacja przedprzegrodowej części mięśnia okrężnego oka. Jest to najczęstszy rodzaj podwinięcia powieki dolnej u osób dorosłych, częstość jego występowania zwiększa się z wiekiem.`
Bliznowate – wywołane przez skrócenie wymiaru pionowego tarczki i spojówki oraz rotację brzegu powieki do wewnątrz z wtórnym podrażnieniem gałki ocznej przez rzęsy. Schorzeniami mogącymi prowadzić do bliznowatego podwinięcia powieki są: choroby autoimmunologiczne (pemfigoid bliznowaciejący), zapalne (zespół Stevensa-Johnsona), zakaźne (półpasiec, jaglica), urazy (oparzenia termiczne, chemiczne), stany po operacjach (enukleacja – usunięcie gałki ocznej). Również przewlekłe stosowanie leków przeciwjaskrowych, zwłaszcza zwężających źrenicę może wywoływać przewlekłe zapalenie spojówek z wtórnymi zmianami bliznowatymi, prowadząc do podwinięcia powieki.
Jakie są objawy podwinięcia powieki?
Podwinięcie brzegu rzęsowego w stronę gałki ocznej powoduje stałe drażnienie spojówki i rogówki, co może prowadzić do powstawania punktowatych ubytków jej nabłonka, a w ciężkich przypadkach – do owrzodzenia rogówki. Do głównych objawów towarzyszących entropionowi należą: uczucie ciała obcego, ból oka, łzawienie oraz przymglenie widzenia.
Na czym polega leczenie podwinięcia powieki dolnej?
Ostre objawy, związane z drażnieniem powierzchni gałki ocznej przez rzęsy, mogą zostać złagodzone przez zastosowanie odpowiednich preparatów do oczu (kropli przeciwzapalnych, przeciwinfekcyjnych i nawilżających) oraz ochronę powierzchni oka przez miękkie soczewki kontaktowe. Dzięki zastosowaniu odpowiednio założonych plastrów lub porażenie dominującej przedtarczkowej części mięśnia okrężnego oka za pomocą toksyny botulinowej A (Botox) można uzyskać czasową ulgę w dolegliwościach przez odwrócenie brzegu podwiniętej powieki dolnej.
Trwałe wyleczenie wymaga wykonania zabiegu operacyjnego, którego celem jest uzyskanie stabilnego, prawidłowego ustawienia powieki dolnej. Wywinięcie rzęs oraz brzegu powieki dolnej na zewnątrz można osiągnąć różnymi technikami. Wybór odpowiedniej metody operacyjnej, warunkującej skuteczne leczenie podwinięcia powieki, zależy od wnikliwej oceny przedoperacyjnej, określającej przyczynę, nasilenie i główne cechy podwinięcia powieki u każdego Pacjenta.
Procedury, które pozwalają na korekcję podwinięcia powieki, można podzielić ogólnie na trzy grupy:
Zabiegi tymczasowe, o krótkim czasie działania – założenie szwów Quickerta - metoda jest przydatna jako czasowe zabezpieczenie w przypadku inwolucyjnego podwinięcia powieki. Zabieg wiąże się jednak z wysokim odsetkiem nawrotów.
Zabiegi zwiększające poziome napięcie powieki – przeprowadzone w okolicy kąta bocznego, stabilizują powiekę pozwalając na korekcję podwinięcia. W tej grupie znajduje się operacją wzmocnienia więzadła powiekowego bocznego poprzez wytworzenie bocznego paska tarczki (lateral tarsal strip, LTS).
Korekcja retraktorów powieki– rotacja brzegu powieki po wykonaniu pełnościennego poziomego cięcia jest stosowana celem przemieszczenia ku przodowi retraktorów powieki dolnej (procedura Wiesa). Procedura jest skuteczna w przypadku inwolucyjnego podwinięcia powieki samodzielnie albo w połączeniu z zabiegami wzmacniającymi napięcie poziome powieki.
U większości Pacjentów, celem uzyskania trwałego, stabilnego efektu, konieczne jest wykonanie zabiegu złożonego, łączącego kilka procedur - wzmocnienie retraktorów powiekowych z wzmocnieniem więzadła powiekowego bocznego z usunięciem włókien przedtarczkowych mięśnia okrężnego.
Zabieg operacyjny wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym i w zależności od stosowanej techniki operacyjnej, trwa od 30 do 60 minut. Po zabiegu stosuje się opatrunek i maści z antybiotykiem. Szwy skórne usuwa się po 7-10 dniach, a szwy wchłanialne pozostawia się do ich samoistnego wchłonięcia.